W dniu 20 maja w Katowicach odbył się Kongres Prawników Polskich. Organizowały go wspólnie : Krajowa Rada Radców Prawnych, Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia i Naczelna Rada Adwokacka. Uczestnikami byli przedstawiciele wszystkich zawodów prawniczych.
Przebieg krótszej części Kongresu znacie Państwo zapewne z doniesień medialnych stacji telewizyjnych (wybranych zapewne w zależności od sympatii politycznych), nie będę więc się w tym zakresie powtarzał i relacjonował tych wydarzeń. Wypada jednak poinformować Państwo także o tym, co miało miejsce później już pod nieobecność przedstawiciela Prezydenta RP i Ministra Sprawiedliwości, a zajęło większa część obrad, czyli o tezach 3 paneli dyskusyjnych służących wymianie spostrzeżeń dotyczących reformy wymiaru sprawiedliwości oraz końcowej uchwale podsumowującej Kongres. Wypada podkreślić , iż jednym z panelistów w części trzeciej był nasz kolega – specjalista od mediacji – r.pr. Cezary Jezierski.
Galeria: Kongres Prawników Polskich
Wicedziekan Michał Korwek
Panel nr 1
1. Reformy dotykające wymiaru sprawiedliwości muszą opierać się na dialogu środowisk prawniczych z obywatelami.
2. Poszanowanie podstawowych praw człowieka oraz wartości konstytucyjnych jest nieprzekraczalną granicą.
Prawa te opierają się na niezbywalnej godności każdego człowieka i znalazły potwierdzenie w akcie najwyższego rzędu, przyjętym przez społeczeństwo jako fundament państwa.
3. Przedmiotem troski polityków powinien być szacunek dla orzeczeń sądowych, wydawanych w imieniu naszego państwa,na podstawie prawa. Niszczenie autorytetu sądów uderza w całe państwo i niszczy konieczny w społeczeństwie obywatelskim szacunek do państwa.
4. Niezawisły sędzia jest gwarantem działania władzy państwowej zgodnie z prawem i równości szans słabszych w starciu z silniejszymi.
5. Za celowy uznajemy udział społeczeństwa w wydawaniu orzeczeń i procedurze wyłaniania kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa. Procedura ta powinna być nie polityczna, lecz obywatelska.
Panel nr 2
1. Wzmocnienie pozycji obywatela i jego pełnomocnika w sprawach toczących się przed sądem, jest koniecznością w celu pełnego urzeczywistnienia praw jednostki do sprawiedliwego orzeczenia.
2. Szeroka ochrona tajemnicy adwokackiej i radcowskiej to gwarancja zachowania praw obywateli do korzystania z pomocy prawnej. Całkowita nienaruszalność tajemnicy obrończej to gwarancja realizacji konstytucyjnego prawa do obrony.
3. Konieczne jest wypracowanie i zinstytucjonalizowanie profesjonalnej relacji, pomiędzy zawodowym pełnomocnikiem a sędzią, opartej na wzajemnym poszanowaniu ról w celu ograniczenia nadmiernej urzędowości postępowania.
4. Należy ograniczyć zbyt rygorystyczne konsekwencje przesadnego formalizmu oraz dążyć do uproszczenia procedur postępowania sądowego.
5. Szerokie uświadamianie znaczenia samorządów zawodowych ma duże znaczenie dla ochrony praw obywateli, w tym samorządowego sądownictwa dyscyplinarnego.
Panel nr 3
1. Wysoka opłata sądowa w Polsce prowadzi do ograniczenia dostępu do sądu.
2. Zasadne jest wspieranie wprowadzenia obowiązkowej mediacji w niektórych sprawach rodzinnych i gospodarczych.
3. Brak kryterium dochodowego w systemie pomocy dla ubogich prowadzi do ograniczenia dostępu do tej pomocy dla potrzebujących.
Uchwała Kongresu Prawników Polskich
Priorytetem wymiaru sprawiedliwości XXI wieku powinna być pełna realizacja prawa do sądu w demokratycznym państwie prawa przy zapewnieniu efektywności i szybkości postępowania.
Sądownictwo XXI wieku powinno być przyjazne obywatelowi – proste i dostępne.
Misją niezawisłego sędziego XXI wieku powinno być wymierzenie sprawiedliwości poprzez rozstrzyganie i rozwiązywanie sporów, przy niezbędnej dbałości o zachowanie konstytucyjnych i wspólnotowych praw obywateli.
Postulat dobrej reformy wymiaru sprawiedliwości XXI wieku wymaga podjęcia szerokiej dyskusji w trzech podstawowych obszarach:
– po pierwsze organizacji sądów w taki sposób, aby zapewnić w nich efektywność udzielanej ochrony prawnej,
– po drugie uproszczenia procedur i wprowadzenia instytucji sprzyjających szybkiemu zakończeniu sporów,
– po trzecie zagwarantowaniu niezależnego i transparentnego sądownictwa jako warunku koniecznego w niezawisłym orzekaniu przez konkretnego sędziego.
Konieczne jest zaangażowanie w proces legislacyjny kapitału społecznego, jakim jest potencjał intelektualny stutysięcznej rzeszy prawników polskich oraz skupiających ich samorządów zawodowych i stowarzyszeń.
Należy powołać Społeczną Komisję Kodyfikacyjną, reprezentującą różne zawody prawnicze. Pierwszym jej zadaniem powinno być opracowanie i przekazanie podmiotom posiadającym inicjatywę ustawodawczą konkretnych projektów ustaw lub nowelizacji w sprawach będących tematem Kongresu.
Apelujemy o zaprzestanie i w przyszłości unikanie antagonizujących postaw w relacjach prawa i polityki w prowadzonych debatach. Chcemy działać razem, a nie przeciw sobie, w imię nadrzędnego dobra, jakim jest stabilne demokratyczne państwo prawne służące ludziom.
