Szanowni Państwo
Z dniem 1 stycznia 2016r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące postępowania mediacyjnego w sprawach cywilnych, które będą miały zastosowanie w sprawach wszczętych od tego dnia (sprawy wszczęte wcześniej, tj. do 31 grudnia 2015r. będą się toczyć według przepisów dotychczasowych).
Ustawa z dnia 10 września 2015r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów (Dz.U. z 13.10.2015r. poz. 1595) wprowadza nowe regulacje dotyczące mediacji w sprawach prowadzonych według procedury cywilnej (w tym z zakresu prawa gospodarczego, prawa pracy i prawa rodzinnego). W projekcie ustawy wskazano, że najbardziej pożądanym efektem nowej regulacji jest wzrost liczby postępowań mediacyjnych podejmowanych na skutek umowy stron lub prowadzonych z wniosku o mediację przed wytoczeniem powództwa, i tym samych odciążenie sądów. Służyć temu będzie wprowadzenie systemu usprawnień proceduralnych i organizacyjnych oraz zachęt ekonomicznych, które skłonić mają strony do podejmowania prób polubownego rozwiązania sporu przed skierowaniem sprawy do sądu lub w toku postępowania sądowego, a także zapewnienie odpowiedniej jakości usług mediacyjnych.
Zapraszamy do zapoznania się z najistotniejszymi zmianami mającymi wpływ na Państwa pracę jako pełnomocników stron:
– w pozwie konieczne będzie podanie informacji, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w braku takich prób – wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia;
– w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd będzie dążył w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, w szczególności przez nakłanianie stron do mediacji;
– sąd będzie mógł skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania, również wielokrotnie;
– sąd będzie mógł wzywać strony do udziału w spotkaniu informacyjnym dotyczącym polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji;
– mediacja ze skierowania sądu będzie mogła trwać do 3 miesięcy, z możliwością przedłużenia z ważnych powodów;
– koszty mediacji ze skierowania sądu będą włączone do kosztów sądowych. Pozwoli to stronom na ubieganie się o zwolnienie od kosztów sądowych, w tym od kosztów mediacji. Do czasu wydania przez Ministra Sprawiedliwości nowego rozporządzenia w przedmiocie kosztów mediacji (co powinno nastąpić do 30 czerwca 2016r.) nadal obowiązuje rozporządzenie z dnia 30 listopada 2005r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym;
– koszty mediacji będą wydatkami, podlegającymi zasądzeniu – w zależności od wyniku procesu;
– czynności podjęte przez pełnomocnika w celu polubownego rozwiązania sporu będą brane pod uwagę przy zasądzaniu zwrotu kosztów procesu (art. 109 par. 2 k.p.c.);
– będzie możliwość obciążenia strony – niezależnie od wyniku sprawy – tymi kosztami procesu, które powstaną na skutek oczywiście nieuzasadnionej odmowy poddania się mediacji.
Pomimo głębokich zmian w procedurze, mediacja nadal będzie dobrowolna. Niemniej jednak zachęcamy Państwa do korzystania z mediacji. Przystąpienie do mediacji może bowiem zapewnić stronom reprezentowanym przez Państwa wiele wymiernych korzyści: m.in. oszczędność czasu i opłat, brak poczucia przegranej sprawy (a w konsekwencji satysfakcja z osiągniętego porozumienia), zachowanie relacji z drugą stroną na przyszłość, zachowanie kontroli nad sposobem zakończenia sporu, itp.
Jedną z obaw przed korzystaniem z mediacji przez radców prawnych, którzy dotąd nie reprezentowali swoich klientów w mediacjach może być lęk przed utratą znaczenia ich roli jako pełnomocników, a w konsekwencji utrata zarobków. Obawy te mogą się okazać całkowicie pozbawione podstaw. W publikacjach dotyczących mediacji, zwraca się bowiem uwagę, że w sposobie rozwiązywania sporów rola radcy prawnego jako pełnomocnika strony kształtuje się odmiennie niż w procesie sądowym. Warto dostrzec rolę radcy prawnego w mediacjach jako sprawnego negocjatora działającego dla zaspokojenia potrzeb i interesów klienta. Dobre przygotowanie mediacji wraz z klientem (co może trwać dłużej niż sama mediacja) i właściwie prowadzenie negocjacji, pozwalają zakończyć sprawę znacznie szybciej, taniej i bardziej satysfakcjonująco dla stron – czyli naszych klientów. Bez potrzeby prowadzenia długotrwałego (czasami kilkuletniego) procesu sądowego. Jednocześnie nasze zasady etyki zobowiązują nas do działania w interesie klienta. Zatem jeżeli mediacja leży w jego interesie – tj. istnieje szansa na wcześniejsze, szybsze i tańsze rozwiązanie konfliktu – informowanie o tym klienta stanowi obowiązek radcy prawnego. Sposób rozwiązania konfliktu to jego sprawa, jego decyzja i jego pieniądze.
Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że udział w mediacji nie musi się wiązać z utratą wynagrodzenia przez radcę prawnego:
– zawarcie ugody w mediacji nie musi oznaczać zmniejszenia wynagrodzenia w formie honorarium zryczałtowanego – warto rozważyć możliwość stosownego zastrzeżenia w umowie z klientem lub w treści ugody,
– w przypadku wynagrodzenia ustalanego w oparciu o stawki godzinowe sytuacja radcy prawnego może wyglądać nie gorzej niż w procesie sądowym (przygotowanie mediacji, udział w sesjach mediacyjnych),
– perspektywa zakończenia konfliktu w mediacji w krótkim czasie (zamiast toczenia długotrwałego procesu) może uzasadniać ustalenie dodatkowego wynagrodzenia success fee,
– w związku z szybkością postępowania w mediacji istnieje sposobność szybszego otrzymania wynagrodzenia końcowego za sprawę.
Namawiając Państwa do korzystania w swojej praktyce z mediacji, namawiamy tez do świadomego wyboru mediatora. Decydując się na mediacje możecie Państwo skorzystać z usług mediatorów skupiających się w licznych ośrodkach mediacyjnych prowadzonych przez różne organizacje pozarządowe oraz uczelnie (również z różnym doświadczeniem w prowadzeniu mediacji).
My zapraszamy Państwa do korzystania z mediacji prowadzonych przez Ośrodek Mediacji Gospodarczych przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Olsztynie. Jest to ośrodek realnie działający i rozwijający się od lat, skupiający wyszkolonych mediatorów rekrutujących się spośród radców prawnych. Na stronie internetowej https://oirp.olsztyn.pl/ w zakładce Ośrodek Mediacji Gospodarczych znajdą Państwo m.in. regulamin naszego Ośrodka, informację o opłatach, listę mediatorów oraz gotowy wzór wniosku o przeprowadzenie mediacji.
Prezes SSP i OMG
/-/ Cezary Jezierski
